In mei 2020 postte ik dit filmpje over sensemaking: het proces van betekenis geven aan collectieve gebeurtenissen. We zaten toen midden in de eerste COVID-lockdown. Thuiswerken en thuisonderwijs, weet je nog? En ondertussen de onzekerheid over het verloop van de crisis. Ik weet niet hoe dat voor jullie was, maar ik voelde me regelmatig flink machteloos. Ik ben immers geen verpleegkundige of arts – maar had wél de behoefte om iets te doen dat hielp, hoe klein ook. Dat gevoel resulteerde in een vlogreeks van 12 delen, over hoe je leiding kunt nemen in onzekere en ongrijpbare tijden. Gewoon opgenomen in mijn buurt, onder het mom van ‘je hoeft niet op reis om jezelf te ontdekken’. 😉 Dit filmpje schoot ik zelfs op mijn dakterras.
De ongrijpbaarheid en onzekerheid bestaan nu nog steeds, zij het vanuit een andere hoek. Waar we het in 2020 hadden over staatssteun, het reproductiegetal en druk op de zorg, gaan de gesprekken nu over politiek, oorlog en tegenstellingen in de maatschappij. En dat maakt het nog steeds relevant om te begrijpen wat sensemaking is. De kern ervan? Dat we op basis van onze identiteit, ervaringen en socialisatie een eigen verhaal hebben over de realiteit. En over wat daarin wenselijk en onwenselijk is.
Sensemaking is een doorlopend proces. De wereld, onze interacties met de wereld en ons begrip van de wereld veranderen voortdurend. Hoe wij onszelf daartoe verhouden, raakt aan onze identiteit: het is wie we begrijpen dat we zijn in relatie tot de wereld om ons heen. Dat maakt het soms ook zo gevoelig om in gesprek te gaan over hoe je aankijkt tegen de politieke formatie, armoedebestrijding, klimaat… hierin wordt namelijk iets van jezelf geraakt, wat als reflex oplevert dat we ons willen verdedigen.
Sensemaking gebeurt in retrospectief: we geven betekenis aan betekenisvolle patronen op basis van onze ervaringen. Anders gezegd: voor je blik op de wereld maakt het nogal wat uit waar je geboren bent, met wie je omging en de voorbeelden die je gedurende je leven hebt gekregen. Dat zie ik elke dag terug in mijn coaching van leidinggevenden.
Kennis van sensemaking is geen wondermiddel voor alle uitdagingen in het hier en nu. Wel is het een recept voor wat meer begrip. We geven allemaal, de hele dag door, betekenis aan de wereld om ons heen. Niet eens met het doel daarin nauwkeurig en volledig te zijn – maar omdat we een voor onszelf aannemelijk beeld nodig hebben, om te besluiten wat het juiste is om te doen.
Als je dat begrijpt, hoef je het niet meer dan nu eens te zijn met de ander. Maar misschien maakt het je wel nieuwsgieriger naar de achtergrond van wat iemand zegt of doet, stel je een een belangstellende vraag. Wat dan weer goede ingrediënten zijn voor een goed gesprek en wat meer begrip. Een mooie gedachte voor de decembermaand. 😉