Berichten

‘Ze doet het precies hetzelfde als de vorige directeur! Eerst vraagt ze ons om drie scenario’s uit te werken – inclusief de voor- en nadelen. Daar gaat flink veel tijd in zitten. Vervolgens kiest ze compleet haar eigen koers! Zonder ons daarin te betrekken. We zijn echt weer terug bij af.’

Het is de dag voor de gezamenlijke MT-/directiebijeenkomst van een overheidsorganisatie. Het doel van de sessie: bepalen hoe deze 20 mensen samen leiding willen geven aan de – noodzakelijke – verandering van de organisatie. De HR-directeur belt me om mij bij te praten over een voorval dat het oude patroon van wantrouwen tussen MT en directie weer helemaal ‘aan’ zet. Een prachtige casus om op de leiderschapsdag als uitgangspunt te nemen…

Relaties varen wel bij vertrouwen. Heel basaal maakt vertrouwen dat je je veilig voelt in een relatie. Daardoor durf je je sneller uit te spreken, jouw kijk op de zaak te geven en het denken van de ander uit te dagen. Je vertrouwt er namelijk op dat de relatie ‘dat kan hebben’.

Waar vertrouwen ontbreekt of beschadigd is – om welke reden dan ook – ontmoeten we elkaar nog wel, maar niet vanuit openheid en nieuwsgierigheid. Aannames en oordelen vertroebelen de verbinding, nooit in het voordeel van wederzijdse waardering en samenwerking.

Vernieuwing kan niet zonder gezonde verbinding. In een onzekere en uitdagende omgeving, zijn goede relaties een houvast om samen ‘comfortabel met het oncomfortabele’ te zijn.

Daarnaast geven relaties met diverse mensen je toegang tot een rijkheid aan perspectieven. Wat op haar beurt de kans op een succesvolle uitkomst groter maakt. Samen zie je meer, weet je meer en breng je meer ter tafel.

Hoe word je relatievaardig?

In de eerder genoemde MT-/directiesessie werkten we met drie uitgangspunten:
– Iedereen heeft gelijk – gedeeltelijk
– Nieuwsgierigheid & jezelf onthullen gaan voor aannames & oordelen
– Gebruik de 2%-regel

Die laatste regel verdient misschien wat uitleg.

De 2%-regel is je ‘go to’ als het je het lastig vindt om zonder oordeel naar de ander te blijven luisteren. Omdat je emoties hoog oplopen bijvoorbeeld, of als iemand écht heel anders tegen de zaak aankijkt dan jij.

Bij de 2%-regel stel je jezelf de vraag: ‘Als deze persoon voor maar 2% gelijk heeft, met welke 2% in zijn/haar verhaal kan ik me dan verbinden?’. Dat helpt je je luiken weer wat open te zetten voor het waardevolle dat de ander óók ter tafel brengt.

De MT-leden en directeuren gingen fors aan de slag met deze uitgangspunten. Ze durfden te vertellen wat de huidige manier van samenwerking met hen deed, persoonlijk en professioneel. Stelden vragen om te ontdekken dat ieders intentie goed is, maar ze elkaar in de communicatie nog niet tijdig aanhaken. Door de dag heen ontstond weer het begin van vertrouwen, begrip en de bereidheid tot échte samenwerking.

En ik? Ik vond dat ik het mooiste vak van de wereld heb.

Hoe relatievaardig ben jij?

Het is de smeerolie van samenleven en samenwerken, en om meerdere redenen was het een thema dat me bezighield in de afgelopen weken.

Waar vertrouwen ontbreekt, breken verbindingen tussen mensen. Aanvallen, verdedigen, cynisme en elkaar negeren worden de hoofdingrediënten van de communicatie – in plaats van waardering en nieuwsgierigheid, elkaar de ruimte geven, of op z’n minst het voordeel van de twijfel.

Het effect van wantrouwen op vernieuwing binnen je organisatie is desastreus. Waar wantrouwen onderdeel is van de organisatiecultuur, zie je veel micro-managende leidinggevenden en ongezonde concurrentie tussen medewerkers. Het gevolg? Medewerkers zoeken elkaar minder op, opperen geen wilde ideeën uit angst voor bestraffing, doen keurig wat van ze verwacht wordt – maar niet meer dan dat.

Dit hbr-artikel schetst in heldere bewoordingen hoe wantrouwen en cynisme zich op termijn tegen je organisatie keren:

‘Leaders who don’t trust their people are more likely to restrict, pressure, and surveil them to ensure that they do the bare minimum and to prevent shirking and cheating – and employees read that mistrust loud and clear. They in turn trust their organizations less, feel less motivated, and are – ironically – more likely to game the system.’

‘Quiet quitting’ is misschien wel het meest actuele voorbeeld hiervan.

Innovatie is gebaat bij de ruimte voor ondernemerschap en de bereidheid samen op zoek te gaan naar vernieuwende oplossingen. Als leidinggevende bijdragen aan een veilige omgeving waarin geëxperimenteerd mag worden, is daarvoor noodzakelijk.

In mijn veldonderzoek kwam ik drie handvatten tegen om dagelijks te werken aan zo’n omgeving.
1. Focus je steeds op het potentieel in mensen en situaties. Wanneer zich problemen voordoen, concentreer je dan op de problemen in plaats van dat je de werknemer de schuld geeft of bekritiseert.
2. Kies ervoor te luisteren naar anderen en vragen te stellen. Laat je medewerkers merken dat je ze waardeert én stimuleer ze risico’s te nemen, zichzelf uit te dagen.
3. Wees toegankelijk, zowel fysiek (gemakkelijk te bereiken) als emotioneel (oprecht betrokken).

Geen verkeerde tips om ook buiten je werk toe te passen, trouwens. 😉