Het is een songtekst die bij me bleef vanuit mijn tienerjaren (en ja, dat zegt iets over mijn leeftijd 😉 )
It takes love over gold
And mind over matter
To do what you do that you must
Mijn middelbareschool-vriendin Francien gebruikte de zin in een schilderij, dat een proefwerk was voor het vak tekenen. Zelf schrijf ik beter dan ik teken – en juist dat maakte dat ik graag in dat tekenlokaal rondliep. Het maakproces herkende ik als stukjesschrijver (schoolkrant!), maar hier ging dat samen met grote doeken, een drukpers en de hands-on geur van wasco en acrylverf. Creativiteit in actie.
Scherper
In de afgelopen weken denk ik regelmatig aan deel twee van de songtekst:
When the things that you hold
Can fall and be shattered
Or run through your fingers like dust
Nu veel zaken die ‘zeker’ leken – in onze organisaties, in de maatschappij en wereld – niet meer zeker blijken, wordt het scherper wat er echt toe doet. Het ‘gold’ valt weg of wordt minder vanzelfsprekend. Anders gezegd: met aanzien of een grote auto lossen we de vraagstukken van nu niet op. Dat waar het echt om draait wordt zichtbaar: de relatie met de ander, elkaar weten te vinden in onze gezamenlijke zoektocht naar oplossingen die wél werken in deze tijd. Om maar iets te noemen.
‘Zij zijn heel anders dan wij’
Tijdens mijn veldonderzoek (2019-2021) werd duidelijk hoe belangrijk goede relaties zijn voor het vernieuwend vermogen van organisaties – organisaties die zich succesvol aanpassen aan de veranderende tijdgeest en vraagstukken. De route ‘Durf te leren en te luisteren’ kwam eruit voort:
Relativeer je eigen perspectief. Luister vanuit de intentie dat de ander een onderdeel kan zijn van de oplossing die jij zoekt. Dat kunnen ook mensen zijn naar wie je eigenlijk liever níet luistert.
Tegelijkertijd zag en zie ik veel voorbeelden van hoe het niet moet. Een organisatie waarin het dominante verhaal is dat ‘zij’ (de directe partnerorganisatie) heel anders zijn dan ‘wij’ bijvoorbeeld. (Heb ik onderzocht, viel enorm mee.) Of een directieteam waarin de onderlinge relaties gericht zijn op ‘wie heeft het voor het zeggen?’ in plaats van ‘wie heeft een zinvolle bijdrage aan het vraagstuk dat we bespreken?’.
Het gevolg van kwalitatief arme relaties is een gebrek aan besluitvorming, daadkracht, innovatie en lerend vermogen. En dus zijn ze van invloed op de vernieuwingskracht van je organisatie.
Relatie voor inhoud
Hoe verbeter je de kwaliteit van relaties in je organisatie? Als leidinggevende kun je veel impact hebben.
Allereerst door aan vertrouwen te werken, in je management-/directieteam en tussen jou en medewerkers. Dat doe je door simpelweg menselijk te zijn. Door jezelf te laten zien als persoon in je rol, inclusief je dromen over de toekomst en je eventuele twijfels over de route ernaar toe.
Als er vertrouwen is, ontstaat vervolgens de mogelijkheid om van elkaar te leren. Er bestaat dan veiligheid om vragen of proefballonnetjes te opperen – zonder dat de inbrenger wordt gestraft voor het inbrengen van een nog-niet-volledig-onderbouwd-plan. Om wilde ideeën te opperen, die zomaar het begin kunnen zijn van een nieuwe oplossing of product.
Tot slot vraagt relatievaardig zijn de skill van het respectvol met elkaar oneens zijn. Om een discussie met elkaar aan te gaan op inhoudelijke gronden – niet om elkaar vliegen af te vangen, maar om vernieuwende ideeën beter te maken. Als leider kun je hierin de toon zetten, door je gedrag een voorbeeld te laten zijn van vertrouwen en vernieuwende dialoog. En door op zoek te gaan naar de halve, gekke en vernieuwende ideeën in je organisatie.
Dat is creativiteit in actie – maar dan op organisatieniveau.